از بین بردن و برداشتن خال (خال خوش‌خیم و بدخیم)

خال یک ضایعه خوش‌خیم متداول پوستی است. خال‌ها به دلیل تکثیر موضعی سلول‌های رنگ‌دانه (ملانوسیت) به وجود می‌آیند. بیشتر به این ضایعات " خال ملانوسیتیک"(melanocytic naevus) می‌گویند، گاهی اوقات نیز تحت عنوان "خال نئوسیتیک" (naevocytic naevus) شناخته می‌شوند. خال‌های قهوه‌ای یا سیاه حاوی رنگ‌دانه ملانین می‌باشند، بنابراین ممکن است به آن‌ها "خال‌های رنگی" نیز بگویند. خال می‌توانند از بدو تولد (خال مادرزادی) وجود داشته باشند و یا ممکن است بعد از تولد (خال اکتسابی) ایجاد شوند. انواع مختلفی از خال‌های مادرزادی و اکتسابی وجود دارد که برای برداشتن خال باید به پزشک مراجعه کرد.

چه کسانی به خال مبتلا می‌شوند؟

تقریباً هر کسی حداقل وجود یک خال را در بدن خود تجربه خواهد نمود. حدود 1٪ از افراد، با یک یا چند خال ملانوسیتیک مادرزادی به دنیا می‌آیند. معمولاً خال‌ها به‌صورت انفرادی به وجود می‌آیند، به‌ندرت به‌صورت مادرزادی از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. افرادی که پوستی روشن دارند، بیشتر به خال مبتلا می‌شوند تا افرادی که پوستی تیره‌تر دارند. به نظر می‌رسد خال‌هایی که در دوران کودکی (سن 2 تا 10 سالگی) ظاهر می‌شوند، تمایل بیشتری به برجسته شدن دارند و همچنین دوام بیشتری در طول زندگی فرد خواهند داشت. خال‌های که پس از دوران کودکی یا در بزرگ‌سالی ایجاد می‌شوند، بیشتر در اثر قرار گرفتن در نور خورشید ایجاد می‌شوندکه در صورت بروزمیتوانید با برداشتن خال صورت و بدن خود، زیبایی پوست خود را دو چندان کنید.

علت‌ها و دلایل

اگرچه علت دقیق تکثیر موضعی سلول‌های خال ناشناخته است، اما واضح است که تعداد خال‌های یک فرد بستگی به عواملی همچون: ژنتیک، میزان قرارگیری در نور خورشید و وضعیت سیستم ایمنی او دارد.

• افرادی که خال‌های زیادی در بدن خود دارند، معمولاً بستگانی دارند که آن‌ها نیز از خال‌های زیادی برخوردارند، معمولاً ظاهر خال‌های آن‌ها نیز به هم شبیه است.
• جهش سوماتیک در ژن RAS نیز با خال‌های ملانوسیتیک مادرزادی در ارتباط است.
• ایجاد خال‌های جدید ملانوسیتیک نیز ممکن است به دنبال استفاده از داروهای مهارکننده BRAF (مانند: vemurafenib، dabrafenib) به وجود آیند.
• مردمی که در استرالیا و نیوزیلند زندگی می‌کنند، بسیاری بیشتر از بستگان خود که ساکن شمال اروپا هستند به خال مبتلا می‌شوند.
• درمان‌هایی که برای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بکار گرفته می‌شوند نیز باعث افزایش تعداد خال‌ها در افراد می‌شود.

علائم و نشانه‌ها

مردم اغلب می‌خواهند بدانند چگونه می‌توانند خال‌ها را از ملانوم (سرطان پوست) تشخیص دهند.

  در اینجا یک قاعده کلی را معرفی می‌کنیم:

خال

خال‌ها در بدن شما دارای ویژگی‌ها و صفات زیر هستند:

• تک‌رنگ هستند - اغلب قهوه‌ای، اما به‌طورکلی خال‌ها می‌توانند به رنگ‌های: قهوه‌ای مایل به زرد، سیاه، قرمز، صورتی، آبی، همرنگ پوست و یا بی‌رنگ باشند.
• شکل و ظاهر آن‌ها گرد است.
• می‌توانند صاف و یا کمی برجسته باشند.
• طی گذر زمان ثابت به نظر می‌رسند.

ممکن است همه خال‌های شما یکسان به نظر نرسند. حتی ممکن است در فردی، اندازه، شکل و یا رنگ خال متفاوت باشد. ممکن است خال‌ها مو داشته باشند. برخی خال‌های به‌آرامی در طول زمان تغییر خواهند کرد، حتی ممکن است ناپدید شوند. خال‌ها می‌توانند در هر نقطه‌ای از پوست ظاهر شوند. خال‌ها می‌توانند بر روی پوست سر، بین انگشتان دست‌وپا، کف پا، کف دست و حتی در زیر ناخن ایجاد شوند.

 ملانوم (سرطان پوست)

اگر شما دچار یک خال و یا یک ضایعه جدیدی بروی پوست خود شدید که علائم و نشانه‌های ملانوم را داشت، بدون فوت وقت جهت درمان به پزشک مراجعه نمایید.

انواع خال‌های غیرمتداول

برخی از انواع خال‌ها خطر ابتلای فرد را برای مبتلا شدن به ملانوم، نوعی سرطان پوست را افزایش می‌دهند.

  این خال‌ها در زیر توضیح داده‌شده‌اند:

خال غیرطبیعی (آنتیپیک)

این نوع خال می‌تواند شبیه ملانوم باشد ولی درواقع ملانوم نیست. اما شانس شما در ابتلای به ملانوم افزایش می‌یابد اگر:

• 4 یا تعداد بیشتری از خال‌های غیرطبیعی را در بدن خود داشته باشید.
• در حال حاضر مبتلا به یک ملانوم باشید.
• خویشاوند درجه اول (پدر، مادر، برادر، خواهر، و یا فرزند) مبتلا به ملانوم بوده یا باشند.

ممکن است پزشک خال غیرمعمول را با عنوان "خال دیس پلاستیک "به شما معرفی کنند.

ویژگی خال‌های غیرمعمولی اغلب عبارت‌اند از:

• بزرگ‌تر از پاک‌کن انتهای یک مداد هستند.
• دارای شکل‌های غیرمنظم هستند (گرد نیستند).
• بیش از یک رنگ دارند – مخلوطی از قهوه‌ای مایل به زرد، قهوه‌ای، قرمز و صورتی.

خال‌های غیرمعمول در هرجایی از بدن می‌توانند ظاهر شوند. آن‌ها اغلب در تنه ایجاد می‌شود. ممکن است بر روی پوست سر، سر، و گردن ظاهر شوند. خال‌های غیرمعمولی به‌ندرت در صورت ظاهر می‌شود. برخی از افرادی که مبتلا به چندین خال غیرمعمول (آنتیپیک) می‌باشند، دچار اختلالی به نام "سندرم خانوادگی متعدد آنتیپیک ملانوم (FAMMM) " هستند.

افرادی که مبتلا به سندرم FAMMM می‌باشند:

• خال‌های زیادی دارند - بیش از 50 عدد.
• بعضی از خال‌های آن‌ها آنتیپیک یا غیرمعمولی هستند.
• یکی از بستگان نزدیک آن‌ها به ملانوم مبتلا بوده و یا می‌باشد.

اصطلاح پزشکی خال کلمه "نووس" (Nevus) می‌باشد. هنگامی شما 2 یا تعداد بیشتری خال داشته باشید، متخصص پوست ممکن است به آن‌ها " نوی" (nevi) بگوید.

خال مادرزادی

هنگامی‌که یک شخص با یک خال به دنیا آمده باشد، به خال او "خال مادرزادی" می‌گویند. تقریباً، از هر 100 نفر نوزاد یک نفر با خال به دنیا می‌آید. اندازه این خال‌ها متفاوت است. از خال‌های کوچک گرفته تا خال‌های خیلی بزرگ. داشتن خال مادرزادی خیلی بزرگ، شانس ابتلا به ملانوم را افزایش می‌دهد.

خال اسپیتز

این خال اغلب شبیه ملانوم است. این شباهت به اندازه‌ای است که پزشک متخصص پوست صرفاً با دیدن، نمی‌تواند آن را از ملانوما تشخیص دهد.  دلیلش این است که این خال اغلب صورتی، برجسته و گنبدی شکل است. همچنین می‌تواند رنگ‌های مختلفی در آن وجود داشته باشد، مانند قرمز، سیاه و قهوه‌ای. ممکن است خال خونریزی هم داشته باشد. ممکن است سر خال باز شده و ترشحاتی نیز از آن خارج گردد. این نوع خال اغلب صورتی، برجسته و گنبدی شکل است.

عوارض

مردم در مورد خال‌ها نگران هستند، زیرا آن‌ها از ملانوم می‌ترسند، ملانوم نوعی سرطان و تکثیر بدخیم ملانوسیت‌ها است که شایع‌ترین دلیل مرگ ناشی از سرطان پوست می‌باشد.

• در ابتدا، ملانوم ممکن است شبیه یک خال بی‌ضرر باشد، اما طول زمان ساختار آن تغییر کرده و تمایل دارد بزرگ شود.
• افرادی که تعداد خال زیادتری دارند بیش از افرادی که چند خال دارند در معرض مبتلا شدن به ملانوم قرار دارند، بخصوص اگر تعداد خال‌هایشان بیش از 100 عدد باشد.

گاهی اوقات خال‌ها به دلایل دیگر، برای مثال قرارگیری در معرض آفتاب یا در دوران بارداری ظاهرشان تغییر می‌کند. آن‌ها می‌توانند بزرگ‌تر شده و یا تحلیل (ناپدید شوند) روند.

• خال میرسون (Meyerson naevus) نوعی خال است که در اثر وجود اگزما در اطراف آن می‌تواند، دچار خشکی و خارش شود.
• خال ساتون و یا خال هاله‌ای (Sutton or halo naevus) نوعی خال است که توسط یک هاله‌ای سفید احاطه شده است، معمولاً ظرف چند سال محو می‌شود.
• خال‌های عودکننده نیز می‌توانند در اثر اسکار بعد از جراحی خال‌ها ایجاد شوند- این نوع خال‌ها نیز می‌توانند ظاهری غیرمتعارف داشته باشند.

تشخیص

معمولاً خال‌ها از طریق معاینات بالینی و توسط شکل و ظاهرشان تشخیص داده می‌شوند. اگر هرگونه شکی در مورد تشخیص آن‌ها وجود داشته باشد، ممکن است متخصصین از تصاویر بالینی و درماتوسکوپی (dermatoscopy) کمک بگیرند.

به‌ویژه اگر:

• اندازه، شکل، ساختار و یا رنگ خال دستخوش تغییر شده باشد.
• خال جدیداً در فرد بزرگ‌سال ایجادشده باشد (بعد از 40 سالگی)
• به نظر برسد ظاهر آن متفاوت از خال‌های دیگر شخص باشد.
• دارای ویژگی‌های ملانوم باشد (عدم تقارن، بی‌نظمی مرزی، تنوع رنگ، قطر> 6 میلی‌متر)
• دارای خونریزی باشد، دلمه بسته باشد یا حساس خارش ایجاد کند.

درواقع اغلب این ضایعات پوستی بی‌ضرر هستند ولی باید توسط دکتر ارزیابی شوند. گاهی اوقات ضایعاتی که مسطح و مبهم هستند در فواصل زمانی کوتاه تحت ارزیابی تصویربرداری دیجیتال درماتوسکوپی قرار می‌گیرند تا در طول زمان تغییرات آن‌ها موردبررسی قرار بگیرد. اگر همچنان خال مشکوک به ملانوم باشد، ممکن است برای بررسی هیستوپاتولوژی (بیوپسی یا نمونه‌برداری تشخیصی) خارج شود. بیوپسی جزئی توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است ناحیه سرطانی شده در نمونه برداشت‌شده قرار نداشته باشد.

درمان

اغلب این خال‌ها بی‌ضرر هستند و می‌توان با اطمینان، آن‌ها را به حال خود رها کرد.

 ممکن است خال‌ها در شرایط زیر حذف شوند:

• برای برطرف کردن سرطان
• اگر خال مزاحمت ایجاد کند: مثلاً هنگام لباس پوشیدن، شانه کردن یا تراشیدن موها مدام تحریک گردد.
• به دلایل زیبایی: خال‌ها ظاهری ناخوشایند برای فرد ایجاد کنند.

تکنیک‌های جراحی برای از بین بردن خال عبارت‌اند از:

• بیوپسی برشی در خال‌های مسطح و یا مشکوک: در این موارد دکتر کل خال را برداشته و محل ضایعه را بخیه می‌زنند. اگر ایشان به سرطانی بودن خال شک کنند، خال برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. سپس خال در زیر میکروسکوپ مورد بررسی دقیق‌تری قرار می‌گیرد. به این کار "نمونه‌برداری" یا "بیوپسی" می‌گویند.
• بیوپسی خال‌های برآمده: در این موارد پزشک با استفاده از یک تیغ جراحی اقدام به برداشت خال می‌کنند. هرگز در خانه اقدام به برداشت خال نکنید، زیرا:
  • اگر خال شامل سلول‌های سرطانی باشد، ممکن است برخی از سلول‌های سرطانی در پوست باقی بمانند و حتی احتمال دارد آن‌ها در سطح پوست گسترش یابند.
  • ممکن است به پوست خود آسیب وارد کرده و باعث ایجاد اسکار، یا جراحت‌های دیگر دائمی شوید.
  • ممکن است باعث ایجاد عفونت در پوست خود شوید.
• تخریب الکتریکی: الکتروسرجری یک اصطلاح پزشکی است که از طریق روش‌های متعدد به کمک ابزارهای الکتریکی می‌تواند به تخریب خال‌ها بپردازد. در این روش از طریق دی هیدراسیون، انعقاد و تبخیر باعث تخریب حرارتی بافت‌های موردنظر می‌شوند. در الکتروسرجری، الکترودهای مخصوصی از جریان متناوب با فرکانس بالا کمک گرفته و آن را به انرژی گرمایی تبدیل می‌کند. این انرژی گرمایی باعث تخریب سلولی در بافت خال می‌گردد. در روش الکتروسکشن نیز به کمک الکترودهای مخصوصی بافت موردنظر را برش می‌دهند. نوک الکترود به‌آرامی وارد بافت شده و توسط هدایت اپراتور دستگاه از طریق تبخیر بافت‌ها، خال برداشته می‌شود.
• لیزر برای کاهش و یا حذف رنگ‌دانه‌ها و یا خال‌های حاوی مو: انرژی نور لیزر می‌تواند به لایه‌های سطحی پوست نفوذ نماید. انرژی لیزر می‌تواند باعث تبخیر بافت موردنظر ما گردد. لایه‌های سالم پوست دست‌نخورده باقی می‌مانند. در این روش خونریزی ایجاد نخواهد شد. مزایای استفاده از لیزر برای برطرف کردن خال عبارت‌اند از:
  • ناحیه تحت درمان به‌طور خودکار توسط لیزر ضدعفونی می‌گردد.
  • این روش بدون خونریزی است.
  • بافت‌های سالم حداقل آسیب را خواهند دید.
  • دوره بهبودی این روش سریع است.
  • احتمال ایجاد زخم کم است.
  • ازلحاظ زیبایی، ظاهر پوست بعد از عمل لیزر بهتر خواهد بود.

نتیجه

پس از برداشت خال پوست التیام یافته و بهبود می‌یابد. اگر خال مجدداً رشد کند، بلافاصله به پزشک خود مراجعه نمایید، زیرا این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از ملانوم یا سرطان پوست باشد.